ΘΕΡΟΣ-ΤΡΥΓΟΣ-ΠΟΛΕΜΟΣ…

Αυτή την εποχή, από τα τέλη Σεπτεμβρίου ως και τα μέσα Οκτωβρίου όπως σε όλη την Ελλάδα έτσι και στην περιοχή της Βλαχέρνας ξεκινάει ο τρύγος. Η γνώση της καλλιέργειας της αμπέλου είναι διαδεδομένη από τα βάθη της αρχαιότητας και είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την λατρεία του Διονύσου από τους αρχαίους κατοίκους της περιοχής. Αλλά και στην ποίηση και στην δημοτική – λαϊκή παράδοση το αμπέλι, το κρασί, ο τρύγος, αλλά και οι εργασίες γύρω από την φροντίδα του αμπελιού, έχουν έντονη παρουσία.
«Το λέει ο πετροκότσυφας στο δροσερό τ’ αυλάκι , το λεν στα πλάϊα οι πέρδικες, στην ποταμιά τ’ αηδόνια, το λεν στ’ αμπέλια οι λυγερές, το λεν με χίλια γέλια, το λέει κ΄ η Γκόλφω η όμορφη, το λέει με το τραγούδι  Αμπέλι μου πλατύφυλλο και κοντοκλαδεμένο, δέσε σταφύλια κόκκινα να μπω να σε τρυγήσω, να κάμω αθάνατο κρασί, μοσχοβολιά γεμάτο. Μες στα κατώγια τα βαθιά σαν μόσχο να σε κρύψω , να σε φυλάξω ολάκαιρες χρονιές ακέριους μήνες, ώσπου να έρθει μιαν Άνοιξη, ν άρθει ένα καλοκαίρι …», γράφει σε ένα από τα ποιήματά του, ο Κώστας Κρυστάλλης.

Ακόμα και ο μήνας που γίνεται ο τρύγος άλλαξε και από Σεπτέμβρης, ονομάστηκε τρυγητής. Τόσο έντονα επηρέασε το σταφύλι τη ζωή των ανθρώπων .
Ο τρύγος, ο θέρος, η σπορά, το όργωμα της γης, βρίσκονται στο επίκεντρο του αγροτικού κύκλου και της ζωής των κατοίκων της Ελληνικής υπαίθρου.
Τα παλιότερα χρόνια ο τρύγος είχε περισσότερο την μορφή πανηγυριού παρά μιας αγροτικής εργασίας. Και σήμερα όμως η όλη διαδικασία από τον τρύγο και το πάτημα των σταφυλιών, μέχρι και την παρασκευή του κρασιού και του τσίπουρου, αποτελεί μια ευχάριστη διαδικασία για ανθρώπους κάθε ηλικίας που φροντίζουν να βρίσκονται αυτές τις ημέρες σε όλες αυτές τις πραγματικές “τελετουργίες”.
Πολύ δουλειά, ποτάμι ο ιδρώτας των ανθρώπων στο αμπέλι μέχρι το κλίμα να δώσει τους καρπούς του και ν’ αρχίσουν, στις αρχές του Αυγούστου, να ροδίζουν οι ρόγες του που κρέμονται σε κάθε τσαμπί.

«..Το αμπέλι σε θέλει μέσα από την Άνοιξη μέχρι τον τρύγο ..» , λένε οι παλιοί που ξέρουν και δεν έχουν άδικο βέβαια, καθώς από το κλάδεμα περνάμε στο σκάψιμο, στο βλαστολόγημα, στο καθάρισμα, στο γαλάζωμα, στο κιάφισμα, στο δευτερολόγησμα και φυσικά στον τρύγο, στο πάτημα, στο τράβηγμα του μούστου από το πατητήρι στα βαρέλια, στην ωρίμανση του κρασιού, στην απόσταξη…
Η μέρα του τρύγου ήταν γιορτάσι καθώς οι πλαγιές βούιζαν από το τραγούδι των τρυγητών καθώς τρυγούσαν. Άνδρες, γυναίκες, μικροί, μεγάλοι, όλοι στο γιορτάσι του τρύγου με χαρά μεγάλη, με γέλια, με τραγούδια.

Από το αμπέλι τα σταφύλια στο πατητήρι και από εκεί ο μούστος στα βαρέλια ώσπου να ωριμάσει και να μεταμορφωθεί σε κρασί, για να ακολουθήσει η απόσταξη του τσίπουρου στα καζαναριά, όπου θα στηθεί η πραγματική γιορτή, το αποκορύφωμα της όλης διαδικασίας!!

Και βέβαια σε κάθε αγροτόσπιτο, είχαμε και τη γιορτή της μουστιάς με την παρασκευή του πετιμεζιού, της μουσταλευριάς, των σουτζουκιών και τόσα άλλα που παρασκεύαζαν οι νοικοκυρές από το μούστο μαλώνοντας πολλές φορές με τους άνδρες, καθώς εκείνοι ήθελαν να κάνουν περισσότερο κρασί, ενώ οι γυναίκες ήθελαν μουστοπαρασκευάσματα τα οποία ως γνωστόν θέλουν πολύ μούστο.
Όμορφα πράγματα, απλά, αριστοτεχνικά, λες, βαλμένα μέσα στη ζωή των ανθρώπων της Ελληνικής υπαίθρου και στην Ελληνική παράδοση δημιουργώντας αισθήματα και συναισθήματα που έδιναν νόημα και χρώμα στη ζωή, αλλά που τώρα έγιναν δυστυχώς λήθη.

Αυτή την εποχή θυμάμαι  όλο το χωριό να κάθεται και να υπολογίζει πόσα κοφίνια (κόφες) θα του χρειάζονταν, πόσες γιδιές, πόσα γαϊδουράκια ή μουλάρια και πόσοι άνθρωποι. Ίσως σήμερα σας ξενίζει το γεγονός αυτό όμως εκείνη την εποχή τα πράγματα ήταν διαφορετικά. Υπήρχε μια αλληλεγγύη μεταξύ των καλλιεργητών. Έτσι αποφασιζόταν ότι την τάδε ημερομηνία θα έκανε τον τρύγο το χωριό και θα έρχονταν συγγενείς και φίλοι να βοηθήσουν και εμείς θα πηγαίναμε και στον τρύγο άλλων οικογενειών όποτε αυτές προγραμμάτιζαν να τον κάνουν. Η παραδοσιακή τότε αγροτική και συγγενική αλληλεγγύη σε όλο της το μεγαλείο!!!

Βλέπετε τότε όλος ο κάμπος ήταν γεμάτος αμπέλια, σήμερα λίγα από λίγους τολμηρούς..!!!

Για να θυμηθούν οι παλαιότεροι αλλά και να πάρουν μία γεύση οι νεότεροι, παραθέτω φωτογραφικό υλικό από τον φετινό τρύγο στην Βλαχέρνα.

Reportaz & foto: HLIAS S.TSAROUXAS