ΠΑΣΧΑ 2017 – Μεγάλη Παρασκευή στη Βλαχέρνα ΑΚΟΛΟΥΘΙΑ ΤΟΥ ΕΠΙΤΑΦΙΟΥ ΘΡΗΝΟΥ

Το σκηνικό για την ακολουθία του Επιταφίου Θρήνου ήταν ιδανικό.  Ο Επιτάφιος είχε στολιστεί αποβραδίς με περισσή φροντίδα από τη «γνωστή» παρέα γυναικών, αλλά και ανδρών, που τον επιμελούνται κάθε χρόνο (βοήθειά τους) και στέκονταν εκεί λιτός, χαρακτηριστικός του τόπου μας, και πανέμορφος με τα λουλούδια του πάνω στο καταπράσινο υπόβαθρο των «μουσκλιών» (βρύων) που με περισσή φροντίδα είχα μαζέψει για μία ακόμα χρονιά ο «Πάνος» ο Κουτσούγερας.

Ρεπορτάζ: Παναγιώτης Χ. Λολώνης

Ο καιρός, κατά το πώς το έχει συνήθειό του τέτοιες μέρες, ενώ ξεκίνησε καλά το πρωί, συννέφιασε κατά το μεσημέρι και πριν περάσουν μερικά λεπτά άρχισε να βρέχει δυνατά. «Όλη η Φύση κλαίει σήμερα», μονολόγησε αναστενάζοντας, η γνωστή γειτόνισσα που γνωρίζει τα πάντα.  Με το βράδιασμα, οι καμπάνες του Αγιο-Θανάση χτύπησαν δυνατά καλώντας τον κόσμο στην εκκλησία για την ακολουθία του Επιτάφιου.

Στην αρχή, βέβαια, η ανταπόκριση του κόσμου ήταν μικρή και η τελετή είχε περισσότερους ψαλτάδες απ΄  ότι εκκλησίασμα.  Από τη μια τα φτιασίματα και τα στολίσματα από την άλλη οι δουλειές και υποχρεώσεις (πρόβατα, γίδια, καφετέριες κλπ.) πού να αφήσουν τον κόσμο να πάει να κάνει νωρίς-νωρίς το σταυρό του. 

Χώρια που οι πιο πολλοί σου λένε: «πού να πάμε τώρα να ακούμε τους ψαλτάδες να αρουλιόνται…».  Άλλωστε οι πιο πολλοί πάνε στην εκκλησία αυτή τη ημέρα για να ακούσουν τις τελευταίες ωδές των καταβασιών, τα εγκώμια και την περιφορά του Επιταφίου.  Εξαίρεση, βέβαια, αποτελούν οι πιστές της εκκλησίας, που ανηφόρισαν νωρίς-νωρίς προκειμένου να ακούσουν και καμιά άλλη κουβέντα εκτός από κηδείες και μνημόσυνα που έχουν κάψει τις καρδιές τους τα τελευταία χρόνια (ολόκληρες δεκαετίες, για να λέμε την αλήθεια…).

Οι ψαλτάδες, πάνω από μισή ντουζίνα τον αριθμό και στα δύο ψαλτήρια, με προ-εξάρχοντες τον «θείο το Σωτήρο» στα δεξιά και τον «δήμαρχο» στα αριστερά, είχαν βάλει τα «γιορτινά» τους και ήταν αποφασισμένοι να σταθούν στο ύψος των περιστάσεων. 

Οι δύο συλλειτουργούντες ιερείς, ο πατέρας Παναγιώτης και ο σεβάσμιος πάτερ Ματθαίος «σιγοντάριζαν» από κοντά.  Έτσι, μετά τα αρχικά «ο ευσχήμων Ιωσήφ», «Ότε κατήλθες προς τον θάνατον» και τα άλλα συναφή, πέρασαν στα πιο μερακλήδικα τροπάρια «Συνεσχέθη, αλλ’ ου κατεσχέθη…» «Άφραστον, θαύμα…Λυτρωτά ο Θεός ευλογητός ει», με κορύφωση στα τροπάρια της ογδόης ωδής που καταλήγουν πάντα στο «γύρισμα»: «…όν παίδες ευλογείτε, ιερείς ανυμνείτε, λαός υπερυψούτε, εις πάντας του αιώνας» που το ξέρει όλος ο κόσμος και που το σιγο-ψάλλουν λίγο-πολύ όλοι σχεδόν οι εκκλησιαζόμενοι όταν η τελετή φθάνει σε αυτό το σημείο.

Το αποκορύφωμα, βέβαια, της τελετής ήταν τα εγκώμια.  Πέραν των δύο ιερέων και των δύο χορών των ψαλτών που «σύσσωμοι» κατέβηκαν από τα στασίδια για να πλησιάσουν τον επιτάφιο, στο ψάλσιμο συμμετείχε και μία ομάδα γυναικών ως «τρίτος» χορός.  

Από κοντά και το εκκλησίασμα που, θες με τα βιβλιαράκια του, θες απέξω, «σιγοντάριζαν» τους τρεις χορούς. 

Ιδιαίτερος τόνος δινόταν στις σχετικά γνωστές και ποιητικά συγκινητικές στροφές όπως «Η ζωή εν τάφω…», «Αξιον εστί…», «Αι γενεαί νυν πάσαι…», «Έρραναν τον τάφον…» κλπ.  Συγκινητική ήταν και η απόδοση δύο στροφών των εγκωμίων από την Κατερίνα Κολιοπούλου, κόρη του συχωρεμένου «μπαρμπα-Φίλιππα», πρώην ψάλτη του χωριού και χαρακτηριστικής προσωπικότητας του τόπου μας.

Ακολούθησε η περιφορά του επιταφίου στους δρόμους του χωριού και το προσκύνημά του από το εκκλησίασμα.

Εν κατακλείδι, η τελετή του επιταφίου ήταν, για μία ακόμα χρονιά, επιβλητική και κατανυκτική.  Το εκκλησίασμα, αν και τελικά μικρότερο σε σχέση με αυτό των παλαιότερων ετών, ήταν αρκετό και γέμισε την εκκλησία. 

Τα πιο πολλά άτομα ήταν τα ίδια με αυτά των παλαιότερων ετών, αν και τα πρόσωπά τους ήταν πιο «χαρακωμένα» από το πέρασμα του χρόνου και τα μαλλιά πιο «γκριζαρισμένα».

Μέσα σε αυτόν τον πυρήνα, παρεμβάλλονταν και αρκετές παιδικές και νεανικές μορφές, δίνοντας μια χαρούμενη νότα στο σύνολο.  Επίσης διακρίνονταν και μία σειρά από μορφές από διάφορα μήκη και πλάτη της υφηλίου, ως συγκινητικός «απόηχος» της αποδημίας που έλαβε χώρα τον περασμένο αιώνα αλλά, και ως χαρακτηριστικό της «παγκοσμιοποιημένης» πλέον κοινωνίας μας.

Θερμά συγχαρητήρια

σε όλους όσους συνέβαλλαν στο να τελεστεί η τελετή.

Ευχόμαστε και του χρόνου.

foto: tam