“ΙΣΤΟΡΙΚΕΣ ΤΟΠΟΘΕΣΙΕΣ” ΒΛΑΧΕΡΝΑΣ

“Παψολύπη-Παυσολύπη”

Βρίσκεται πιο πάνω από της Αράπισσας το ρέμα προς τον Κουρτενίκο. Είναι αντικρυστά με το κάστρο. Κατά την παράδοση, ο Αγάς ήταν πολύ ληπημένος και για να του περάσει η λύπη επήγε και ήπιε νερό από την Παψολύπη. Επειδή το νερό ήταν πολύ κρύο, παταγούδι, και ο Αγάς εδροσίστηκε και αισθάνθηκε ανακούφιση από την δροσιά μέσα στην ζέστη του καλοκαιριού είπε: “Πάψε λύπη-παύσε λύπη”.  Κατά τον ιστορικό Β. Παναγιωτόπουλο στη θέση αυτή πρέπει να υπήρχε εκκλησία, στην οποία κατέφευγαν οι λυπημένοι χριστιανοί και ζητούσαν από τον Θεό να παύσει την λύπη τους.

“Κακο-Νικόλας”

Βρίσκεται κοντά στα όρια Βλαχέρνας-Παναγίτσας-Καμενίτσας και υπάρχει εκκλησία του Άγιο-Νικόλα. Βρίσκεται στο πέρασμα του δρόμου που οδηγεί από την Μαντινεία στην επαρχία Καλαβρύτων, από την Αρκαδία στην Αχαία. Όλοι οι κατακτητές πέρασαν από εκεί, ακόμη και οι Γερμανοί. Μα και οι ληστές πολλές φορές εκεί έστηναν το καρτέρι τους. Επειδή δε το μέρος προσφερόταν για παντός είδους συμπλοκές (μάχες, ληστείες, κλπ.) και επειδή εξ αυτού του λόγου έλαβαν χώρα δυσάρεστα γεγονότα και έμειναν δυσάρεστες αναμνήσεις η τοποθεσία αυτή ονομάστηκε “Κακονικόλας”.  Το σημείο αυτό θεωρείται ο “ομφαλός” της Πελοποννήσου.

“Πέτρα”

Μεγάλος βράχος μέσα στο κάμπο της Βλαχέρνας. Η τοποθεσία έλαβε την ονομασία από το βράχο αυτό. Πάνω σε αυτό το βράχο υπάρχουν Κυκλώπεια τείχη. Είναι στην βόρεια και νότια πλευρά.  Είναι κτίσματα των προϊστορικών χρόνων για την ασφάλεια του πληθυσμού της περιοχής. Στην κορυφή της Πέτρας υπάρχει βράχος, ο οποίος έχει το σχήμα κανονικού θρόνου. Ο θρόνος αυτός με τον υπερκείμενο βράχο προστατεύεται από τους βόριους ανέμους και δέχεται πλούσιο το μεσημβρινό ήλιο, γιατί βλέπει προς την μεσημβρία. Εν τούτοις, αν και η Πέτρα αναφέρεται σε ιστορικά κείμενα (Φωτάκου, περί της Ελληνικής Επαναστάσεως του 1821) κανένα γραπτό κείμενο δεν υπάρχει, που να μιλάει για αυτόν τον θρόνο. Άλλωστε, ας μην ξεχνάμε ότι η φύση είναι και αυτή τεχνίτρα και κατασκευάζει κι αυτή τα δικά της δημιουργήματα. Το θέρος του 1974 άγνωστοι επήγαν στην νύχτα στην Πέτρα και έσκαψαν προφανώς για την ανεύρεση θησαυρού ή άλλων αντικειμένων, για τα οποία ασφαλώς θα είχαν κάποια πληροφορία. Είναι άγνωστο αν βρήκαν κάτι. Το μέρος στο οποίο έσκαψαν βρίσκεται στο μέσο ύψος της Πέτρας, όπου το μέρος είναι επίπεδο και έχει χώμα. Εκεί βρέθηκαν πέτρες τοποθετημένες σε σχήμα ορθογωνίου παραλληλογράμμου, οι οποίες σχηματίζουν τάφο. Κοντά στην θέση αυτή, η αρχαιολογική υπηρεσία ανέσκαψε μετά τους άγνωστους και βρήκε ανθρώπινα οστά, μέσα σε άλλο λίθινο τάφο.     

“Της Αράπισσας το ρέμα”

Το τοπωνύμιο αυτό αναφέρεται σε ένα αποτρόπαιο έγκλημα, του οποίου την ιστορία η παράδοση διέσωσε μέχρι των ημερών μας. Όταν το χωριό ήταν στο Λιβάδι, ο τούρκος Αγάς είχε σαν ακόλουθο και σωματοφύλακα έναν αράπη τον ΑΛΗ. Με τούτον συνεδέθη με φιλία και κουμπαριά ο χωριανός (από το Μπεζενίκο) ΤΣΙΟΚΑΝΟΣ. Μια μέρα που πήγαν στο κυνήγι ο ΤΣΙΟΚΑΝΟΣ σκότωσε τον ΑΛΗ, άγνωστο για ποιούς λόγους, πιθανόν για ερωτικούς προς την γυναίκα του ΑΛΗ την ΑΡΑΠΙΣΣΑ. Τον έθαψε επιτόπου και η τοποθεσία λέγεται και σήμερα στου “ΑΛΗ το ΤΣΙΟΥΡΟΥΜΙ” (η τοποθεσία αυτή βρίσκεται στο βουνό “Κρεπετελός” μεταξύ Πλέσια και Παλιόχανου του Λεβιδίου). Η ΑΡΑΠΙΣΣΑ ανησυχούσε για την εξαφάνιση του ΑΛΗ και ρωτούσε επίμονα τον ΤΣΙΟΚΑΝΟ για την τύχη του. Ο ΤΣΙΟΚΑΝΟΣ παρέσυρε την ΑΡΑΠΙΣΣΑ στο ρέμα, που είναι στο πάνω μέρος του σημερινού χωριού, για να την οδηγήσει τάχα στον άντρα της και εκεί την σκότωσε. Χωριανοί περισυνέλεξαν το νήπιο της ΑΡΑΠΙΣΣΑΣ που το βρήκαν πεινασμένο να θηλάζει το νεκρό στήθος της μάνας του. 

“Του Σπαή ο Βράχος”

Ο βράχος αυτός που βρίσκεται πάνω από το χωριό, προς την Βαρσανίτσα, πήρε την ονομασία του από τον τούρκο Σπαή (φορατζή) που ανεβασμένος εκεί παρακολουθούσε τα αλώνια των χωριανών, για να εισπράξει την φορολογία.

“Νεραϊδοβούνι”

Ύψος 1.440μ. Είναι αντιρίδα του Μαινάλου κατάφυτη από έλατα και αποτελεί το δυτικό σκέλος της Βλαχερνιώτικης Λαγκάδας. Την κορυφή του, συνθέτουν βράχοι πελώριοι και απότομοι. Υπήρχε από τα παλιά χρόνια διάχυτος η δοξασία ότι το “Νεραϊδοβούνι” ήταν κατοικία Νεράϊδων και άλλων ξωτικών. Πολλοί ισχυρίζονταν ότι από την πλαγιά του, άκουαν φωνές, γέλια, τραγούδια νταούλια, φλογέρες και πίπιζες. Όλα αυτά τα απέδιδαν στα ξεφαντώματα των Νεράϊδων. Από αυτές πήρε το βουνό το όνομα “Νεραϊδοβούνι”. Η δοξασία αυτή έχει άμεση και στενή σχέση με τον μύθο, του κατ΄ εξοχήν αρκαδικού και ποιμενικού θεού του ΠΑΝΑ, του οποίου η μητέρα κατά μία εκδοχή ήταν η αρκαδική νύμφη Πηνελόπη. Ο ΠΑΝΑΣ ερωτιάρης, παιχνιδιάρης, τραγοπόδαρος με κέρατα και με σώμα τριχωτό, ξεφάντωνε στο Μαίναλο με νύμφες και νεράϊδες, ιδιαίτερα με τις νύμφες Ηχώ και Σύριγγα. Είναι ο εφευρέτης του ποιμενικού αυλού, της Σύριγγας, που είναι είδος φλογέρας. Του άρεσε να περιφέρεται στους απόκρημνους βράχους και σπηλιές και με ξαφνικές φωνές, κρότους και παράξενους ήχους φλογέρας να δημιουργεί πανικό στα ηρεμούντα κοπάδια του Μαινάλου και να αναστατώνει την ησυχάζουσα φύση. Στην πραγματικότητα αυτό δεν είναι τίποτε άλλο παρά φυσικά φαινόμενα, που στην αρχαιότητα τα απέδιδαν σε θεϊκή προέλευση, αφού και τα στοιχεία της φύσεως τα θεοποιούσαν. Στην περίπτωση του Νεραϊδοβουνίου δύο φυσικά φαινόμενα, της Σύριγγος και της Ηχούς (νυμφών ακόλουθων του Πάνα), λαμβάνουν χώρα. Ο συριγμός των ανέμων δημιουργείται από τη δασωμένη στενόμακρη Λαγκάδα η δε ηχώ από την ανάκλαση των ήχων στις κάθετες πλευρές των βράχων του βουνού.   

“Φραγκούς Πηγάδι”

Εκεί είναι ένα πηγάδι βαθύ 5-6 μέτρα, ήταν χωμένο και επί προεδρίας Δημοσθένη Ρούνη το ξέχωσαν. Μέσα δούλευε ο γερο-Ντούμας όπου στον πάτο βρήκε μια κατσαρόλα χαλκοματένια. Ήταν δε χτισμένο. Στο πηγάδι πότιζαν οι Παλιοχωρίτες τα ζώα τους και έπαιρναν κι οι ίδιοι νερό. Πήρε το όνομα από μια ελληνοπούλα ονόματι Φωτεινή. Είχε πάρει ένα φράγκο στρατιώτη για άντρα της αλλά ήταν πεντάμορφη αλλά γρήγορα έχασε τον άντρα της κι έμεινε χήρα. Τη βρήκαν οι Τούρκοι στο πηγάδι και πότιζε τα ζωντανά της. Τόσο πολύ τη ζήλεψαν οι Τούρκοι που της επιτέθηκαν. Αλλά η Φωτεινή αρνηθήσα εις τας κτηνώδεις ορέξεις των Τούρκων αμυνθήσα μέχρις εσχάτων. Αφού τους κορονύχιασε και τους ξέσχισε τα ρούχα τους με τα δόντια της έπεσε μέσα στο πηγάδι και πνίγηκε για να μη γίνει περίγελος στα χέρια των αγαρινών. Οι παλιοχωρίτες τη φώναζαν Φραγκού και πήρε το πηγάδι το όνομά της. (Το δε πηγάδι το ονειρεύθει η γρια-Παναγιώτα του Λιξή, όπου ήταν στραβή και από την ευλογία είδε).

“Μάνα”

Είναι πηγή, δυτικά του Μισονερίου, όπου και με αυτό υδρευόταν το χωριό μας και το Παλιοχώρι ακόμα.

“Κρεβάτια”

Η θέσης ονομάστηκε έτσι διότι επάνω σε μεγάλα έλατα είχαν κρεβάτια, με κλάρες, οι αγωνιστές του ’21 και άλλοι φυγάδες και κυνηγημένοι από τους Τούρκους. Για αυτό λέει και το δημοτικό τραγούδι «κρεβάτι έχω τα έλατα και σκέπασμα τα χιόνια». Τα κρεβάτια “έβγαζαν” καλές φακές και ζουλίτσα.

“Αγγελόκαστρον”

Συνδέεται στενά με την ιστορία. Εκεί ήσαν πολλές οικογένειες φευγάτες από την επιδρομή του Ιμπραήμ, κυρίως γυναικόπαιδα με πολλά ζωντανά. Υπάκουαν στις διαταγές μιας καπετάνισσας, της θρυλικής Αγγέλως, αγνώστων στοιχείων. Είχε στρατηγικό μυαλό. Όταν βλέπαν ότι ξανάφαιναν οι Τούρκοι άναβαν πολλές φωτιές να παίρνουν νόβα, χαμπάρι, οι κλέφτες που ήσαν στη Λάστα και στο Αγρίδι. Βάζαν κι άναβαν κεριά στα τσέπια των γιδιών για να ξεγελούν τους Τούρκους ότι είναι πολλοί, αλλά ήσαν και ταμπουρωμένες. Όμως κατόπιν προδοσίας κατέλαβαν το “Αγγελόκαστρο” οι Τούρκοι τις αιχμαλώτισαν με τα μικρά παιδιά μαζί και τις σκότωσαν στο κεραμίδι στα “τσαπαρέϊκα” και ετάφησαν εκεί όπου το λένε στα “μνήματα” μέχρι σήμερα.

***

πηγές:

• Βιβλίο “Η ΒΛΑΧΕΡΝΑ (Αρκαδίας) Ιστορία-Λαογραφία”, έκδοση 1992 (ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ Π. ΛΟΛΩΝΗΣ).

• Τοπική-λαογραφική Εφημερίδα “Τα Μαντάτα του Μπεζενίκου”.