ΤΟΥ ΡΟΥΣΑΛΙΟΥ: ΨΥΧΟΣΑΒΒΑΤΟ ΤΗΣ ΠΕΝΤΗΚΟΣΤΗΣ!

Μέσα στο έτος η εκκλησία έχει καθορίσει δύο Σάββατα που είναι αφιερωμένα στη μνήμη των νεκρών. Ονομάζονται και μεγάλα Ψυχοσάββατα. Το πρώτο είναι πριν τη Κυριακή των Αποκρέων (πρώτες απόκριες) και το δεύτερο πριν τη Κυριακή της Πεντηκοστής, το οποίο στα πρώτα χριστιανικά χρόνια ήταν και το μοναδικό. Στην πορεία, με το πέρασμα των χρόνων προστέθηκαν τα ψυχοσάββατα της Τυρινής και των Αγίων Θεοδώρων.

Το μεν πρώτο μεγάλο τελείται τη συγκεκριμένη μέρα διότι η Κυριακή των Αποκρέων είναι αφιερωμένη στη Δευτέρα Παρουσία του Χριστού, από τον οποίο ζητάμε να συγχωρέσει όλους τους κεκοιμημένους και αυτό της Πεντηκοστής διότι εορτάζεται η επί γης γενέθλια ημέρα της Εκκλησίας. Έτσι λοιπόν θριαμβεύουσα (νεκροί) και στρατευομένη (ζώντες) Εκκλησία συνεορτάζουν.

Αξίζει να σημειωθεί ότι στα μνημόσυνα αυτά γίνεται ιδιαίτερη μνεία στους πρόωρα θανόντες, σε αυτούς που πέθαναν σε πόλεμο, σε μεγάλους λοιμούς, σε σεισμούς και άλλες θεομηνίες ή χάθηκαν ή κάηκαν ή δεν τους διαβάστηκε καμία ευχή για την ανάπαυσή τους και σε όλους τους «απ ελπίδι αναστάσεως» από τον πρωτόπλαστο Αδάμ μέχρι και τον τελευταίο νεκρό. Άλλωστε δεν θα είχε κανένα νόημα να λέγεται η εκκλησία, ″εκκλησία της αγάπης″ εάν δεν προσευχόταν για όλους, είτε ζωντανούς είτε νεκρούς.

Γύρω από τα Ψυχοσάββατα ο ελληνικός λαός και οι τοπικές κουλτούρες έρχονται να προσθέσουν και τις λαϊκές δοξασίες που αν και δεν είναι η ουσία δίνουν ωστόσο άλλη χρειά και τόνο στις μέρες αυτές. Συγκεκριμένα το Ψυχοσάββατο της Πεντηκοστής, του Ρουσαλιού όπως το λέμε στη Βλαχέρνα η Ροσαλίων αλλού, σε μερικά μέρη της πατρίδας μας τοποθετούν στα κόλλυβα (σπερνά) τριαντάφυλλα, έθιμο που σώζεται σε ορισμένες περιοχές της Κρήτης. Από δω πήρε και την ονομασία το Σάββατο αυτό, το λατινικό ROSE, τριαντάφυλλο στα ελληνικά.

Στο χωριό μας θέλοντας να τονίσουν τη βαρύτητα των ημερών αυτών και τη μεγάλη σημασία που έδιναν, καταρχήν δεν εργάζονταν κανένα Ψυχοσάββατο και έλεγαν δύο παροιμίες που είναι οι εξής: ″ανάθεμα ποιός δούλευε αυτά τα τρία Σάββατα, το κριάτινο, το τύρινο και των Αγιοθοδώρων″ και ″όλα τα Σάββατα να παν να πάνε και να ‘ρθούνε του Ρουσαλιού το Σάββατο να πάει να μη γυρίσει″. Σύμφωνα με την παράδοση όλες οι ψυχές με την Ανάσταση του Κυρίου ως και την Πεντηκοστή μπορούσαν να βρίσκονται στον Παράδεισο. Μάλιστα έλεγαν οι γιαγιάδες μας ότι ο Χριστός το επέτρεψε χάριν της Παναγίας η οποία έμεινε γονατιστή τρεις μέρες μέχρι που μάτωσαν τα γόνατά της.

Μετά την παρέλευση των πενήντα ημερών οι αμαρτωλές ψυχές πηγαίνουν ανάλογα με τα έργα τους και κλειδώνεται η πόρτα του παραδείσου. Έτσι λοιπόν εξηγείται και η αποφυγή για τη μέρα αυτή, σύμφωνα πάντα με την λαϊκή παράδοση.