ΚΥΚΛΟΦΟΡΗΣΕ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ: ΤΟ ΠΡΩΤΟ ΟΘΩΜΑΝΙΚΟ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΟ ΚΑΤΑΣΤΙΧΟ ΤΗΣ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ!

Ι Σ Τ Ο Ρ Ι Α    Μ Π Ε Ζ Ε Ν Ι Κ Ο Υ

Κυκλοφόρησε στα Ελληνικά η μελέτη

του Τούρκου καθηγητή Levent Kayapinar

ΤΟ ΠΡΩΤΟ ΟΘΩΜΑΝΙΚΟ

ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΟ ΚΑΤΑΣΤΙΧΟ ΤΗΣ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ

Η έκδοση έγινε από τις εκδόσεις ΗΡΟΔΟΤΟΣ

του Δημητρίου Κ. Σταμούλη, Αθήνα 2024.

Η μετάφραση από τα Τουρκικά έγινε από την «Φιλολογική Ομάδα Ηρόδοτος» με επιμέλεια του Παντελή Δ. Τουλουμάκου. Η μελέτη παραθέτει ιστορικά δεδομένα, γεωγραφική κατανομή, πληθυσμιακή εθνολογική σύνθεση, φορολογική καταγραφή. Το κατάστιχο συντάχθηκε μετά την οριστική κατάκτηση της Πελοποννήσου από τον Σουλτάνο Μωάμεθ Β΄ τον Πορθητή το 1460, το 1461-1462. Έχει αποτυπωθεί στο Οθωμανικό κατάστιχο ΤΤ 10 που βρίσκεται στο Πρωθυπουργικό Οθωμανικό Αρχείο στην Κωνσταντινούπολη και στο 1/14662 που βρίσκεται στην Βουλγαρική Εθνική Βιβλιοθήκη «Αγίων Κυρίλλου και Μεθοδίου» στη Σόφια.

Το βιλαέτι της Πελοποννήσου αποτελείτο από 17 ναχιγιέδες. Συγκεκριμένα ήταν οι εξής: Η Βοστίτσα, το Χλεμούτσι, το Γούμερο, το Λεοντάρι, η Κόρινθος, η Πάτρα, τα Καλάβρυτα, το Μπεζένικο, η Χαλανδρίτσα, το Σανταμίρι, ο Άγιος Ηλίας, το Γαρδίκι, το Κουφοπλαίικο κάστρο, η Κυπαρισσία, το Μουχλί, η Αγόριανη και ο Μυστράς. Το άμεσο ενδιαφέρον για όλη την περιοχή μας είναι η αναφορά στο ναχιγιέ του Μπεζένικου όπως μεταφράζουν την Οθωμανική γραφή.

Ο ναχιγιές περιελάμβανε την «πόλη» του Μπεζένικου, 18 χωριά και 3 μεζράδες. Οι μεζράδες ήταν ο Βούζγιας, η Πλάσα και το Βλάχο Φιλιατό. Τα χωριά ήταν: το Λεβίδι, η Καμενίτσα, το Λόπεσι, το Άγαλι, το Μπενδένι, τα Μπόνδαγια, ο Σίνας, η Τσαρνότα, η Κανδήλα, το Δασκέσι, το Χαϊκάλι, το Κορακοβούνι, το Περθώρι, ο Ατσίχολος, η Σκυλίκη, το Μουζάκι, η Κέρμποβα και η Ουτρούτσα Ποταμιά.

Το Μπεζένικο αναφέρεται από τον Λαόνικο Χαλκοκονδύλη στις «Αποδείξεις Ιστοριών» σελ. 203-207 ως «Παζενίκην πόλιν». Για τα υπόλοιπα χωριά αναφέρεται για πρώτη φορά η ύπαρξή τους και η παρουσία τους στο χώρο.

Οι κάτοικοι της πόλης του Μπεζένικου ήταν Έλληνες. Η πόλη κατέβαλλε 6.640 ακτσέδες (ασημένια οθωμανικά νομίσματα) φόρο. Τα χωριά όλα 30.430 ακτσέδες φόρο.

Από τα χωριά τα 5 ήταν ελληνικά και τα 13 αλβανικά. Τα ελληνικά πλήρωναν 21.951 ακτσέδες φόρο. Τα αλβανικά 15.119 ακτσέδες φόρο.

Διαπιστώνουμε ότι το Μπεζένικο είχε σε μεγάλο βαθμό αγροτικές οικονομικές δομές, ενώ οι φόροι που προέρχονταν από εμπορική δραστηριότητα ήταν ελάχιστοι.  

Βάσει των εσόδων ο ναχγιές χαρακτηριζόταν ως Ζιαμέτι και ήταν τιμάριο του ζαϊμη του Μπεζένικου Εζμίρ Ογλού Ομέρ.

Εδώ είναι απαραίτητο να δώσουμε την επισήμανση του Αθ. Κομνηνού Υψηλάντου που παρουσιάζει στο βιβλίο του «ΤΑ ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΑΛΩΣΙΝ»  σελ. 66, αναφέρει: «διοδεύει διά της Αυλωνίας, ήτις έστι της Αρβανιτίας επαρχία, [ταύτην μαζί με την επαρχίαν της Ηπείρου ονομάζουν οι Τούρκοι Αρναουτλούκ]..»⁽¹⁾. Όλους δηλαδή τους καταγόμενους από τα μέρη της Ηπείρου και Αλβανίας οι Τούρκοι τους χαρακτηρίζουν Αρβανίτες και πληρώνουν μειωμένο φόρο.

1. Αθανασίου Κομνηνού Υψηλάντου, Τα μετά την άλωσιν (1453-1789) Εκδ. Αρχιμ. Γερμανού Αφθονίδου Σιναΐτου, Εν Κωνσταντινουπόλει 1870, σελ. 65-66

 

ΒΛΑΧΕΡΝΑ 3/9/2024

ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΑΘ. ΚΟΛΛΙΝΤΖΑΣ

*** Το βιβλίο πωλείται από όλα τα γνωστά βιβλιοπωλεία και μέσω διαδικτύου.