Κάστρο του Μπεζενίκου: απροσπέλαστο στις ορδές του Ιμπραήμ στην επανάσταση του 1821!

Το Κάστρο Μπεζενίκου ή Βλαχέρνας είναι ερειπωμένο σήμερα κάστρο που βρίσκεται στην Αρκαδία 32 χλμ από την Τρίπολη. Βρίσκεται σε ύψος 1.150 μέτρων στη κορυφή βραχώδους λόφου. Τα τείχη του κάστρου έχουν χαρακτηριστικά βυζαντινής αρχιτεκτονικής και πιστεύεται ότι κτίστηκε κατά την Φραγκοκρατία μετά την επανάκτηση της περιοχής από το Δεσποτάτο του Μυστρά τον 15ο αιώνα.

Διασώζονται χαρακτηριστικά αρχαίας τοιχοδομίας και ερείπια δύο πύργων, ο ένας στο εσωτερικό του έχει στέρνα. Αναφέρεται ότι το 1458 ο Μωάμεθ Β΄ ο Πορθητής δεν κατάφερε και το κατακτήσει παρόλο που το πολιόρκησε λόγω της οχυρής θέσης του. 

Ο Κόντογλου περιγράφει χαρακτηριστικά:

O Σουλτάν Μεχμέτ το πολιόρκησε μα δεν το πήρε κι έστειλεν τον Γκίνον Καντακουζηνόν, Αλβανοέλληνα, να τους προτείνει να παραδοθούν. Αλλά αυτός τους πρότρεψε να βαστάξουν και τον έδιωξε ο Σουλτάνος και πήγε και πέθανε στην Ουγγαρία. Ο σουλτάνος πήγε και ετέντωσε στην Τεγέα, κι από κει στο Μουχλί, που το πολιόρκησε κι έκοψε το νερό και το παράδωσε ο Δημήτρης Ασάνης έντιμα.

Το 1826 κατά την Ελληνική επανάσταση του 1821 το κάστρο δέχτηκε επίθεση από τον Ιμπραήμ όπου και αυτός δε κατάφερε να εκπορθήσει. Το κάστρο του Μπεζενίκου είναι ένα οχυρό σε μια βραχώδη προβολή του όρους Μαίναλο. Με τον απροσπέλαστο χαρακτήρα του υπήρξε για χρόνια πολλά, από το 1400 περίπου που ιδρύθηκε, η μυστική καταφυγή των ευλαβών ντόπιων, Μπεζενικιωτών, Λεβιδιωτών, Χωτουσαίων και λοιπών.

Το μοναστήρι είναι πολυεπίπεδο, με πολλές κρύπτες κάτω από τα κελιά του και εικάζεται πως λειτούργησε εδώ κρυφό σχολειό. Στα νότια του κάστρου βρίσκεται ο ναός της Παναγίας της Καταφυγιώτισσας. Είναι χτισμένος μέσα σε μεγάλη σπηλιά.

«Μπεζενίκος» ήταν το παλιό -υποτίθεται σλάβικο- όνομα του χωριού που σήμερα ονομάζεται «Βλαχέρνα». Αναφέρεται με την ονομασία Παζενίκι σε ένα κείμενο από τον 15ο αιώνα του Λαόνικο Χαλκοκονδύλη και σαν Πατζάνικα σε ανώνυμο χρονικό. Σε Ενετικό κατάλογο κάστρων του 1463 καταγράφεται σαν Bocenico, ενώ την περίοδο της τελευταίας Ενετοκρατίας ήταν γνωστό σαν Besenico. 

Πιθανόν να προέρχεται από σλαβική λέξη που σημαίνει «βατομουριά». Σύμφωνα με μη επιβεβαιωμένη εκδοχή, η ονομασία προέρχεται από τον Ρωμαίο Besius ο οποίος ήταν στρατηγός υπό τις διαταγές του Στιλίχωνος, του αρχηγού του στρατού της Δυτικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας που αναχαίτισε την επιδρομή του Αλάριχου στην Ελλάδα (ενώ η Ανατολική Αυτοκρατορία παρακολούθούσε ατάραχη). Μετά την νίκη εκείνη, το 397 μ.Χ., η τοποθεσία πήρε την ονομασία «Μπεσενίκος».